ใบความรู้ที่ 5.1 การประกาศและเรียกใช้เมท็อด

ใบความรู้ที่ 5.1

การประกาศและเรียกใช้เมท็อด

           ที่ผ่านมาเราได้เขียนโปรแกรมโดยใส่คำสั่งทั้งหมดไว้ในส่วนที่เรียกว่าเมท็อด Main อย่างไรก็ตามการเขียนโปรแกรมในลักษณะนี้จะเหมาะสำหรับโปรแกรมสั้น ๆ ที่ใช้แก้ปัญหาง่าย ๆ เท่านั้น แต่สำหรับปัญหาที่มีขนาดใหญ่และมีความซับซ้อนมากขึ้นการเขียนโปรแกรมแบบนี้นอกจากจะทำให้โปรแกรมดูเทอะทะไม่เป็นระเบียบแล้วยังทำให้เกิดความผิดพลาดภายในโปรแกรมได้ง่ายขึ้นอีกด้วย ดังนั้นนักเขียนโปรแกรมที่มีประสบการณ์จึงมักออกแบบโปรแกรมโดยการแบ่งปัญหาที่ต้องการแก้ออกเป็นงานย่อย ๆ หลาย ๆ งานจากนั้นจึงเขียนโปรแกรมเป็นส่วน ๆ เพื่อจัดการงานย่อยในแต่ละงาน เราเรียกส่วนของโปรแกรมเพื่อจัดการงานย่อยหนึ่ง ๆ ว่า ซับรูทีน (subroutine) นอกจากนี้ยังมีคำอีกหลายคำที่ให้ความหมายในทำนองเดียวกัน เช่น โปรแกรมย่อย (subprogram) และฟังก์ชัน (function) สำหรับภาษาที่สนับสนุนการเขียนโปรแกรมเชิงวัตถุเช่นภาษา C# นั้นส่วนของโปรแกรมดังกล่าวจะถูกเรียกว่า เมท็อด (method)

        การเขียนโปรแกรมเป็นส่วน ๆ โดยใช้เมท็อดมีข้อดีหลายประการ อาทิเช่น:
      • เป็นการมองงานที่ซับซ้อนเป็นงานย่อย ๆ ที่เล็กลงและเขียนโปรแกรมแก้ปัญหาได้ง่ายขึ้น
      • ช่วยลดการเขียนโค้ดที่ซ้ำซ้อน เช่นงานที่คล้ายคลึงกันที่ต้องถูกทำบ่อยครั้ง
      • ช่วยซ่อนรายละเอียดของโปรแกรมไว้ที่ส่วนอื่น แทนที่จะใส่ทั้งหมดไว้ที่ Main
      • ทำให้โปรแกรมดูมีระเบียบและง่ายต่อการเข้าใจ
      • รวมการคำนวณทางคณิตศาสตร์ที่ซับซ้อนไว้เป็นฟังก์ชันใหม่ให้เรียกใช้ได้โดยง่าย
      • เพิ่มความสะดวกในการดูแลและแก้ไขโปรแกรมในภายหลัง และลดความเสี่ยงในการเขียน
        โปรแกรมผิดพลาด
      • เพิ่มความสะดวกในการนำโค้ดที่เขียนไว้แล้วไปใช้ในโปรแกรมอื่น ๆ

           เราได้รู้จักวิธีการและได้เรียกใช้เมท็อดมาแล้วก่อนหน้านี้หลายครั้งเช่นการใช้งานเมท็อด
Console.WriteLine และ Math.Sqrt เมท็อดเหล่านี้เป็นเมท็อดที่ถูกสร้างมาให้พร้อมกับตัว
ภาษา C# ซึ่งเราสามารถเรียกใช้งานได้ทันที แต่ในปฏิบัติการครั้งนี้เราจะได้รู้จักวิธีการสร้างเมท็อดของเราขึ้นมาเอง

1. การประกาศเมท็อด
          ในความเป็นจริงเราเคยได้สร้างเมท็อดขึ้นมาเองมาก่อนหน้านี้แล้ว ยิ่งไปกว่านั้นเราได้สร้างเมท็อด
ลักษณะนี้เสมอในทุก ๆ โปรแกรมภาษา C# ที่เราเขียน เมท็อดดังกล่าวก็คือเมท็อด Main ที่ใช้สำหรับระบุ
จุดตั้งต้นของโปรแกรมนั่นเอง ลองพิจารณาโครงสร้างของโปรแกรมภาษา C# ที่เราคุ้นเคยมาก่อนแล้วดังนี้

namespace (มีหรือไม่มีก็ได้) class เมท็อด Main statement; ...

           โครงสร้างโปรแกรมด้านบนเป็นโครงสร้างอย่างง่ายที่เราได้ใช้กันมาตั้งแต่แรกซึ่งประกอบด้วยเมท็
อด Main เพียงเมท็อดเดียว หากเราเขียนโปรแกรมที่ประกอบด้วยเมท็อดอื่น ๆ นอกเหนือจาก Main
โครงสร้างของโปรแกรมจะมีลักษณะดังนี้

namespace (มีหรือไม่มีก็ได้) Class เมท็อด Main statement; ... เมท็อด MyMethod_1 statement; ... เมท็อด MyMethod_2 statement; ... เมท็อด MyMethod_N statement; ...

          สังเกตว่าเมท็อดแต่ละอันต้องถูกประกาศอยู่ภายนอกเมท็อดอื่น ๆ แต่อยู่ภายในคลาสเสมอ
   น      อ        ก       จ       า       ก         นั้         น
  เมท็อด Main ไม่จำเป็นต้องถูกประกาศเป็นเมท็อดแรกของโปรแกรม การประกาศเมท็อดจะมีรูปแบบดังนี้

static return_type method_name(parameter_list) {   statement1;   statement2;   : }

          จะเห็นว่าเมท็อด Main ที่เราใช้กันมาตั้งแต่แรกก็มีการเขียนอยู่ในรูปแบบข้างต้นเช่นเดียวกัน เรา
สามารถแบ่งชนิดของเมท็อดเป็นสองประเภทคร่าว ๆ ได้แก่ เมท็อดแบบไม่คืนค่า (non-value returning
methods) และเมท็อดแบบคืนค่า (value-returning methods)

2. เมท็อดแบบไม่คืนค่า
         เมท็อดแบบไม่คืนค่า (บางครั้งเรียกว่า subroutine หรือ procedure) เป็นเมท็อดที่เขียนขึ้นมาเพื่อ
ปฏิบัติงานบางอย่างและจบงานนั้นในตัวมันเองโดยไม่ส่งค่าคืนกลับไปยังผู้เรียก การประกาศเมท็อด
ประเภทนี้ต้องมีการใช้คีย์เวิร์ด void ในตำแหน่ง return_type และการเรียกใช้เมท็อดประเภทนี้จะ
ปรากฏอยู่ในโปรแกรมเสมือนคำสั่งหนึ่งคำสั่ง

ตัวอย่างที่ 5.1 โปรแกรมต่อไปนี้ประกาศเมท็อดชื่อ PrintLine เพื่อทำหน้าที่พิมพ์ดาว (*) 10 ดวงออก
ทางหน้าจอ จากนั้นภายในเมท็อด Main จะเรียกใช้เมท็อด PrintLine สองครั้ง ดังนั้นผลลัพธ์ของ
โปรแกรมจะปรากฏเป็นดาวสองแถว แถวละ 10 ดวง

1:  using System; 2:  class MyClass { 3:    static void PrintLine() { 4:      for (int i = 0; i < 10; i++) 5:         Console.Write('*'); 6:      Console.WriteLine(); 7:    } 8: 9:    static void Main() { 10:      MyClass.PrintLine(); 11:      MyClass.PrintLine(); 12:   } 13: }

            จากการเรียกใช้งานเมท็อดในบรรทัดที่ 10--11 จะเห็นว่าการใช้งานเมท็อดนี้จะอยู่ในรูป
ClassName.MethodName โดย ClassName ในที่นี้คือ MyClass ซึ่งเป็นชื่อคลาสที่เราใช้ใน
โปรแกรมนี้ (บรรทัดที่ 2) และเป็นคลาสที่เมท็อด PrintLine ถูกนิยามไว้ ดังนั้นการใช้งานเมท็อดที่
สร้างขึ้นมาเองจึงเป็นลักษณะเดียวกันกับการใช้งานเมท็อดที่ภาษา C# เตรียมไว้ให้แล้ว เช่น
Console.WriteLine ซึ่ง WriteLine คือชื่อเมท็อดและ Console คือชื่อคลาสนั่นเอง

           อย่างไรก็ตามหากการเรียกใช้งานเมท็อดอยู่ภายในคลาสเดียวกันกับคลาสที่เมท็อดนั้น ๆ ถูก
ประกาศไว้ ภาษา C# อนุญาตให้เราละส่วนของชื่อคลาสออกไปได้ ดังนั้นเมท็อด Main ในตัวอย่างข้างต้น
จึงเขียนให้สั้นลงได้ดังนี้

static void Main() {   PrintLine();   PrintLine(); }